آنژیوگرافی یکی از روش‌های تشخیص بیماری‌های قلبی-عروقی است و راه درمان بیماری نیست. آنژیوگرافی روندی است که در آن از پرتو ایکس برای تصویربرداری و معاینه رگ‌های خونی قلب استفاده می‌شود. به کمک آنژیوگرافی پزشک می‌تواند بفهمد که آیا چیزی جریان خون به قلب را مسدود کرده است یا خیر. آنژیوگرافی بخشی از اقداماتی است که با عنوان کاتترازیسیون قلب شناخته می‌شوند و خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی را نشان می‌دهند. در این روش تعداد عروق کرونر قلب که مسدود شده است و محل و میزان انسداد آن مشخص می‌شود.
درواقع اصلی‌ترین، موثرترین و بهترین راه برای کشف مشکلات شریان‌های قلبی استفاده از آنژیو است. در آنژیو به وسیله یک لوله نازک و قابل انعطاف که کاتتر نام دارد یک ماده رنگی تزریق می‌شود و شریان مسدود شده با یک بالون کوچک باز می شود.
دلایل انجام آنژیوگرافی:
داشتن علائم بیماری سرخرگ کرونری مانند درد در قفسه سینه
درد در قفسه‌ی سینه، فک، گردن و بازو که علت آن با سایر آزمایشات مشخص نشده باشد
درد تازه یا درحال پیشرفت در قفسه سینه
نقص یا اختلال قلبی مادرزادی
نتایج غیرطبیعی در آزمایشات غیرتهاجمی استرس قلب
سایر مشکلات رگ‌های خونی یا آسیب‌دیدگی قفسه‌ی سینه
مشکلات دریچه‌های قلب که به عمل جراحی نیاز داشته باشد
قبل از انجام آنژیو باید چه کارهایی انجام بدهیم؟
قبل از انجام آنژیوگرافی، اگر از داروهای خاصی همچون داروهای قندخون، فشارخون، چربی خون و ضدآنژین مصرف می‌کنید، باید به پزشک حتما اطلاع بدهید.
میزان مصرف مایعات چند روز قبل از انجام آزمایش باید افزایش یابد.
اگر به ید یا غذاهای دریایی حساسیت دارید، یا مبتلا به دیابت یا مشکلات کلیوی هستید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای واکنش و حساسیت نسبت به ید موجود در مواد رنگی آنژیوگرافی باشید، بنابراین باید حتما این مسئله را از قبل به پزشک بگویید.
سابقه واکنش به مواد حاجب در گذشته، مصرف داروی ویاگرا یا احتمال حاملگی نیز باید حتما به پزشک گزارش شود.
باید بین ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید. در برخی موارد از افراد خواسته می‌شود که شب قبل از انجام آنژیوگرافی در بیمارستان بستری شوند، در غیر این صورت، صبح همان روز در بیمارستان مورد معاینه قرار می‌گیرند.
قبل از انجام آنژیوگرافی باید رضایت‌نامه بیمار امضا شود و لباس مخصوص (گان) پوشیده شود. معمولا مراقب بهداشتی نحوه انجام آزمایش و خطرات احتمالی آن، توضیح خواهد داده شد.
بهتر است روز قبل از آنژیوگرافی، استحمام کرده و موهای زائد کشاله ران یا بازو تمیز شود.
روش انجام آنژیو چگونه می باشد؟
پس از شروع آنژیو شما به پشت روی تخت آنژیوگرافی دراز می‌کشید. ممکن است به دور بدن و پای شما یک کمربند بسته شود.
آنژیوگرافی
محل ورود کاتتر که بر روی دست و یا کشاله ران است، توسط محلول‌های ضدعفونی تمیز شده و حجم کمی ماده بی‌حس کننده در آن تزریق می‌شود. ممکن است بریدگی کوچکی توسط پزشک ایجاد شود. سپس توسط پرستار از شما یک لاین رگ گرفته می‌شود. حال یک لوله پلاستیکی کوچک داخل شریان شما قرار داده می‌شود. یک لوله بلند از داخل این شیت عبور کرده و به سمت قلب هدایت می‌شود.
از داخل کاتتر ماده حاجب به داخل عروق کرونر تزریق می‌شود. هنگام تزریق ممکن است شما احساس گرما یا گر گرفتگی داشته باشید. ولی هر نوع احساس درد یا سنگینی می‌کنید فورا به پزشک اعلام کنید.
ماده حاجب بخوبی توسط دوربین اشعه ایکس مشاهده می‌شود به راحتی پزشک را قادر می‌سازد تا چنانچه گرفتگی و تنگی در رگ‌های قلب وجود داشته باشد، آن را تشخیص دهد. بر اساس آنچه پزشک در آنژیوگرافی شما مشاهده می‌کند، ممکن است تصمیم بگیرد اقدامات دیگری از جمله باز کردن رگ به کمک آنژیوپلاستی را انجام دهد.
در حین انجام آنژیوگرافی ممکن است از شما چند کار خواسته شود به عنوان مثال: نفس‌‌های عمیق بکشید، نفس خود را نگه دارید، سرفه کنید یا موقعیت دست خود را تغییر دهید.
در زمان آنژیو، الکترودهایی روی سینه‌تان برای ثبت نوار قلب وصل می‌کنند. همچنین ممکن است مواد ضد انعقاد برای اجتناب از انعقاد خون به شما تزریق شود. بیمار هنگام آنژیوگرافی هوشیار می‌باشد و تمام مراحل را می‌تواند مشاهده کند. انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول می‌کشد که شامل مراحل قبل و بعد از آنژیو نیز می‌باشد.
اقدامات لازم بعد از آنژیوگرافی قلب:
اکثر بیماران چند روز بعد از آنژیو می‌توانند به کارهای روزمره خود بپردازند. ولی بعد از انجام آنژیو باید چند روز از خود مراقبت کنید.
برخی از اقدامات لازم بعد از آنژیوگرافی عبارتند از :
از وان حمام به مدت سه روز استفاده نکنید. بعد از ۲۴ ساعت می‌توانید ایستاده دوش بگیرید.
در چند روز اول از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
میزان مصرف آب و مایعات را تا چند روز بعد از آزمایش مدام افزایش دهید.
این نکته را باید یادآوری کنیم که کاربرد معمول آنژیو شامل بررسی مشکلات اکتسابی، تایید ناهنجاری‌های مادرزادی قلب و غیره می‌باشد. این آزمایش قبل از عمل‌های جراحی قلب برای تشخیص بهتر بیماری انجام می‌شود.
نکته دیگر اینکه در آنژیوگرافی قلب فشارهای داخل قلب، مشاهده عروق کرونر. حفره‌های قلبی و عروق بزرگ و… به طور مستقیم اندازه گیری خواهد شد و اینکه اقدامات درمانی در آنژیوگرافی نیز امکان‌پذیر بوده که از جمله آنها آنژیوپلاستی به معنی ترمیم رگ است.
نتیجه آنژیوگرافی:
ماهیت عروق قلبی شما چگونه است.
چه تعداد از رگ‌های قلبتان دچار انسداد شده و یا چه میزان از رگ‌ها دچار گرفتگی توسط پلاک چربی شده است.
محل دقیق گرفتگی عروق قلب در آنژیوگرافی مشخص می‌شود.
چه مقدار خون از طریق گرفتگی به ناحیه بعد از آن می‌رسد.
نتیجه جراحی قلب باز و عروق تازه پیوند شده چگونه است.
در نهایت اطلاعات فوق به پزشک کمک می‌کند تا راه درمان آینده شما و این که چه میزان قلب شما در معرض خطر است را مشخص نماید.
مزایای آنژیوگرافی:
همانطور که در بالا هم گفتیم آنژیوگرافی، درمان نیست بلکه راه تشخیص بیماری است. در این روش وضع عروق قلب شخص بیمار مشخص می‌شود و پزشک می‌تواند نوع درمان را با اطمینان خاطر تعیین کند. مزایای آنژیوگرافی عبارتند از:
کاهش هزینه
کاهش عوارض بعد از جراحی
تشخیص بهتر بیماری و کوتاه شدن دوره بستری بیمار
از آنژیوگرافی نه تنها برای عروق قلب استفاده می‌شود بلکه برای بررسی عروق مغز، ریه، دستگاه گوارش و کلیه نیز کاربرد فراوانی دارد.
عوارض آنژیوگرافی:
آنژیو معمولا عوارض خاصی ندارد ولی بیشترین عوارض آنژیوگرافی عبارتند از:
خونریزی
سکته قلبی
سکته مغزی
عفونت در محل تزریق
نارسایی کلیه
واکنش به رنگ