ضدآفتاب های مینرال با ۲ فیلتر فیزیکیِ ضدآفتاب یعنی زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید –معمولا به شکل نانوذرات- فرموله و تولید می شوند .

این ضدآفتاب ها جزو بهترین و سالم ترین ضدآفتاب ها برای مصرف کننده هستند.این ضدآفتاب ها با کم ترین نگرانی در خصوص سلامت مصرف کننده از پوست در برابر اشعه فرابنفش خورشید محافظت می کنند .

در برابر نور تجزیه نشده و تغییر شکل نمی دهند.

زینک اکساید به طور کامل از پوست در برابر اشعه UVA(عامل اصلی سرطان و پیری زودرس و آسیب سلولی) محافظت می کند و اگرچه محافظتِ تیتانیوم دی اکساید در برابر UVA به این اندازه نیست ولی باز هم از اغلب فیلترهای شیمیایی بهتر و قوی تر است .

زینک اکساید گزینه اول EWG برای محافظت پوست در برابر اشعه آفتاب است .

همانطور که گفته شد زینک اکساید پایدار بوده و در مقایسه با تیتانیوم و هر فیلترشیمیایی دیگر دارای تاییدیه FDA محافظت کامل تری در برابر اشعه آفتاب ایجاد می کند . سال ها پیش ضدآفتاب های حاوی زینک اکساید ظاهر پوست را به طور ناخوشایندی سفید و گچی می کردند به همین دلیل امروزه تولیدکنندگان برای حل این مشکل از نانوذرات زینک استفاده می کنند تا کرم ضدآفتاب روی پوست نمای بهتری داشته باشد .

زینک اکساید

به تازگی تعدادی از برندها ضدآفتاب های خود را با عنوان «زینک اکساید غیر نانو» و «تیتانیوم دی اکساید غیر نانو» تبلیغ می کنند ، این ادعاهای تبلیغاتی مثل همیشه موجب گمراهی مصرف کننده می شوند . اگرچه سایزِ ذرات نانو از برندی به برند دیگر متفاوت است اما همه آن ها براساس مجموعه قوانین و تعاریف FDA  برای محصولات حاوی ذرات نانو تنظیم شده در سال ۲۰۱۱ (FDA 2011b) ، «نانو» در نظر گرفته می شوند .

طیف گسترده ویژگی های ذرات نانو مثل سایز ، شکل و سطح و پوشش ذرات می تواند استفاده از آن در محصولات مراقبت پوستی را جزو چالش برانگیزترین موارد قانونی و تنظیمی قرار می دهد و متاسفانه ما همه آن چه را که می خواهیم بدانیم نمی دانیم زیرا تولیدکنندگان ملزم نیستند ویژگی های نانوذراتی که در محصولشان استفاده کردند را افشا کنند .

تحقیقات بیشتر و الزامات بیشتری از سوی FDA نیاز است تا مضرات استفاده از ضدآفتاب های مینرال کاهش و میزان محافظت در برابر اشعه آفتاب حداکثر شوند ولی با این وجود و علیرغم عدم اطمینان موجود هنوز معتقدیم ضدآفتاب های مینرال بهترین انتخاب برای ضدآفتاب هستند .

شکل و اندازه ذرات نانو بر حفاظت در برابر اشعه آفتاب اثر می گذارد .

هر چه ذرات کوچکتر باشند SPF ضدافتاب (یعنی محافظت در برابر UVB  و آفتاب سوختگی ) افزایش می یابد اما این ذرات کوچک چندان در محافظت از پوست در برابر UVA (عامل سرطان و آسیب سلولی) خوب نیستند . پس تولیدکنندگان باید بین اندازه ذرات و محافظت در برابر این دو اشعه موازنه ایجاد کنند و نقطه بهینه را بیابند . ضدآفتاب هایی که محافظت بهتر و بالاتری در برابر UVA دارند از زینک اکساید با ذرات بزرگتر استفاده می کنند.

نانوذرات موجود در ضدآفتاب ها در پوست نفوذ نمی کند .

برخی مطالعات نشان می دهد نانوذرات هنگامی که در دوزهای بالا استفاده شوند می تواند سلامت سلول و بافت زنده را دچار آسیب کند اما مطالعات متعدد دیگر شواهدی مبنی بر عبور نانوذرات زینک اکساید از پوست (در استفاده مقدار زیاد روی پوست) به دست نیامد .

در یک مطالعه واقعی که در آن داوطلبان به مدت ۵ روز ، روزی ۲ بار از کرم حاوی نانوذرات زینک اکساید استفاده کرده بودند محققان دریافتند در همه اشکال و اندازه های ذرات نانو کم تر از ۰٫۰۱% زینک اکساید وارد جریان خون شده است اما این مطالعه نتوانست تعیین کند آیا زینک اکساید یافت شده در خون از نوع نانوذرات نامحلول است یا نه . بنابراین سازمان های اروپایی نتیجه گرفتند احتمالا این نوع زینک از نوع یون های زینک بوده و برای سلامت انسان خطری ایجاد نمی کند

مطالعات دیگری با حمایت اتحادیه اروپا و FDA صورت گرفت و همه آن ها نتیجه گرفتند نانوذرات زینک به پوست نفوذ نمی کند .

احتمال کمی وجود دارد که نانوذرات که در مواجهه با اشعه آفتاب انرژی گرفته اند ، موجب آسیب به پوست شوند .

تیتانیوم دی اکساید و به میزان کم تر زینک اکساید فوتوکاتالیست هستند یعنی هنگامی که در معرض اشعه UV قرار می گیرند می توانند تشکیل رادیکال های آزاد دهند که باعث آسیب به سلول های اطراف می شوند و این ویژگی در مواد معدنی به شکل نانوذرات بیش از مواد معدنی معمولی وجود دارد . برای حل این موضوع تولیدکنندگان معمولا یک پوشش پایدار برای این دو ماده به کار می برند که به طور قابل توجهی فوتوکاتالیست بودن این مواد را کاهش می دهد . داده هایی وجود دارد که نشان می دهد با استفاده از این پوشش ها ، واکنش زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید به اشعه UV تا ۹۹% کاهش می یابد .

مشکل زمانی ایجاد می شود که تولیدکنندگان از این پوشش ها استفاده نکنند یا از مواد ناپایدار برای پوشش استفاده کنند یا محصول را با فرم هایی از زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید فرموله کنند که در برابر اشعه آفتاب مقاوم نبوده یا برای محافظت از پوست در برابر آفتاب بهینه نشده باشند .

اگرچه آزمایشات متعددی روی پوست زنده داوطلبان  و آزمایشاتی روی حیوانات نشان داده این رادیکال های آزاد که به این صورت تشکیل می شوند برای سلامت انسان چندان نگران کننده نیستند چرا که این توانایی آنتی اکسیدانی پوست قادر است اثر این رادیکال های آزاد را خنثی کند

اطلاعات به دست آمده از تولیدکنندگان نشان می دهد که ضدآفتاب هایی که در آمریکا تولید می شوند عموما از فرم های مناسبی از زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید استفاده می کنند اما مطالعات اخیر از دیگر کشورها نشان می دهد که تولیدکنندگان همیشه از موادمعدنی دارای خاصیت ضدآفتابی استفاده نمی کنند Barker 2008, Friends of the Earth 2012). اتحادیه اروپا  نوع تیتانیوم دی اکساید پوشش داده شده در ضدآفتاب ها بررسی و اعلام کرده تولیدکنندگان می توانند با هر یک از این فرم ها یا هر نوع تیتانیوم دی اکساید پوشش داده شده که بتوانند شواهد کافی برای سلامت آن ارائه کنند ضدآفتاب خود را فرموله کنند (SCCS 2013b). در مورد زینک اکساید هر دو حالت پوشش داده شده یا پوشش داده نشده مجاز است.

نانو ذرات در صورت استنشاق موجب آسیب ریوی می شوند .

تنفس نانوذرات به دلایل بسیاری خطرناک است و EWG قویاَ استفاده از پودرهای غیرفشرده آرایشی و اسپری های ضدآفتاب حاوی تیتانیوم دی اکساید را منع می کند .آژانس بین المللی تحقیقات سرطان تیتانیوم دی اکساید را هنگام استنشاق در دوزهای بالا به عنوان ماده ای با احتمال سرطان زایی طبقه بندی می کند (IARC 2006b). ریه ها به سختی می توانند این ذرات را هنگامی که روی ریه ها می نشینند از بین ببرند و این ذرات از بافت ریه عبور کرده و وارد جریان خون می شود . نانوذرات نامحلول که به پوست یا بافت ریه نفوذ می کند موجب آسیب وسیع به اندام می شود .

بهترین ضدآفتاب

نانوذرات موجود در ضدآفتاب های لب ممکن است بلعیده شده و وارد دستگاه گواررش فرد شوند البته درباره این که بلعیدن چه مقدار از این مواد می تواند موجب آسیب شود اطلاعات دقیقی در دست نیست . اما ریسک آسیب کم تر خواهد بود اگر دستگاه گوارش بتواند ماهیت این مواد را پیش از رسیدن به روده ها و جذب خونی تغییر دهد . اگرچه در خصوص آسیب های بلع این مواد عدم اطمینان زیادی وجود دارد ما می دانیم تیتانیوم دی اکساید برای چند دهه به عنوان رنگ خوراکی در صنایع غذایی استفاده می شده است مثلا در دونات ها و m&m و تنها اخیرا مشخص شده که این مواد معدنی در گروه نانوذرات طبقه بندی می شوند

آیا قوانین مربوط به ضدآفتاب ها ایمنی و اثربخشی ضدآفتاب های حاوی نانوذرات را تضمین می کند ؟

خیر . دولت ایالات متحده آمریکا هیچ دستورالعمل ، قانون یا توصیه ای درباره مواد با ویژگی های ذره ای (نانو) تصویب نکرده و شما به عنوان مصرف کننده اطلاعات دقیقی درخصوص نانوذرات روی برچسب محصول یا از طریق شرکت سازنده نخواهید یافت .

استفاده از زینک به صورت نانو در سال ۲۰۱۲ برای استفاده در ضدآفتاب های اروپایی –به استثنا اسپری و پودرهای ضدآفتاب- تصویب شد (EU SCCS 2012) و در اوایل سال ۲۰۱۸ سازمان ایمنی اروپا اعلام کرد اطلاعات کافی درباره نانوذرات تیتانیوم وجود ندارد تا بتوان آن را برای استفاده در اسپری های ضدآفتاب تایید کرد .

EWG که در ارزیابی سلامت و ایمنی ضدآفتاب ها نظارت دایم دارد اعلام می کند در حال حاضر تمام شواهد موجود نشان می دهد که زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید را برای استفاده در کرم و لوسیون های ضدآفتابی که روی پوست سالم استفاده می شود از هر نظر سالم و ایمن است و وزن مشاهدات نشان می دهد که هر دو فیلتر زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید به مراتب از فیلترهای شیمیایی دارای تاییدیه FDA کم خطرتر و ایمن ترند .

رتبه بندی مطلوب EWG از کرم های ضدآفتاب حاوی نانوذرات به معنی تایید استفاده از مواد نانو در تجارت نیست بلکه EWG با اصرار فراوان از FDA خواسته به دقت سلامتِ نانوذراتی که در محصولات آرایشی استفاده می شود را بررسی کرده تا میزان نفوذ این مواد به پوست و ریه و پتانسیل ایجاد آسیب برای ارگان هایِ بدن را بررسی کند . این مطالعه در مورد کرم های ضدآفتاب که میزان و زمان تماس بالاست به دقت صورت گرفته و باید گفت برخلاف سایر محصولات مصرفی با مواد نانو ، ضدآفتاب ها نقش مهمی در پیشگیری از سرطان و بازی می کنند .

ایمنی محیط زیست

هنگامی که نانوذرات زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید از روی پوست شسته می شوند با اثرات ناشناخته ایی وارد محیط زیست می شوند و هنوز اثرات آلودگی نانوذرات برای محیط زیست به اندازه کافی ارزیابی نشده است .

آثار منفیِ زیست محیطی زینک و تیتانیوم باید به دقت مطالعه و با اثرات دیگر فیلترهای ضدآفتاب ها مقایسه شود . نشان داده شده ترکیبات ضدآفتاب ها به مرجان های دریایی آسیب می زند ، در بدن ماهی ها تجمع پیدا می کند و موجب اختلال هورمونی در ماهی ها و دوزیستان می شود .

برای کلیه ترکیبات موجود در ضدآفتاب ها از جمله نانوذرات روی و تیتانیوم می بایست هر چه سریع تر ارزیابی های زیست محیطی صورت گیرد تا تنظیم کننده های قوانین ومقررات داده های کافی برای کنترل خطرات استفاده گسترده از این مواد و دیگر ترکیبات شیمیایی را داشته باشند .